PROČITANO

508

PUTA

Bajkoviti Alberobello

Pokrajina Apulija u južnoj Italiji postojbina je trulla, jedinstvenih kamenih građevina podignutih isto onako kako se, u praktički nepromijenjenom obliku, na ovim prostorima gradilo još od pretpovijesnog vremena.

Trullo je, slično kao dalmatinska bunja ili istarski kažun, tradicionalna kamena nastamba sagrađena u tehnici suhozida kao privremeno sklonište pastirima, kao spremište ili obor za stoku, ali i kao mjesto za trajno stanovanje.

Prepoznatljiv je po svom krovu konusnog oblika koji se uzdiže iznad kružnog, ovalnog ili četverokutnog tlocrta.

Ova arhitektonska forma karakteristična je za kršku dolinu Itria u Apuliji i povezuje se s tradicijom gradnje tholosa, grobnica kružnog oblika nadsvođenih kupolom.

Trulli su građevine prvenstveno ruralnog tipa. Kao pojedinačne građevine, ili u manjim skupinama, može ih se pronaći na prostoru cijele doline.

Jedina urbana sredina obilježena ovakvim načinom gradnje je gradić Alberobello gdje se na dva lokaliteta, Monti i Aia Piccola, nalazi više od 1500 trulla.

U potpunosti podignuti u tehnici suhozida, bez upotrebe vezivnog sredstva, trulli su se gradili od grubo obrađenih komada vapnenca prikupljenih u obližnjim poljima.

Zidovi su bili vrlo debeli, od osamdesetak centimetara pa do preko dva metra, stvarajući tako dobru izolaciju zbog koje je unutrašnji prostor bio topao zimi, a hladan ljeti.

Podizali su se na živoj stijeni i izvodili kao dvostruki zidovi s ispunom od lomljenog kamena.

Unutar tih debelih zidova nalazile su se peći, ognjišta ili niše koje su služile za spavanje.

Na visini od oko dva metra od razine tla započinjao bi krov.

Krov je također bio načinjen od dva sloja; unutarnji konstruktivni izvodio se kao kupola sa zaglavnim kamenom, a vanjski, sastavljen od kamenih ploča lagano nagnutih prema van, osiguravao je zaštitu od kiše.

Kamene ploče vanjskog sloja mogle su se zamijeniti, bez ugrožavanja stabilnosti građevine.

Na vrhu krova obično se nalazio pinnacolo, kamen isklesan u obliku kugle, diska, stošca ili nekog drugog karakterističnog oblika; pretpostavlja se da je tu riječ o potpisu majstora koji je sagradio trullo.

Prozori su bili malih dimenzija, nešto svjetlosti dopiralo je kroz otvor za prozračivanje na vrhu krova i kroz vrata, pa je unutrašnjost trulla bila dosta mračna.

Većina ih je imala samo jednu prostoriju, s nišama u zidovima koje su osiguravale dodatni prostor.

U nekima od većih postojao je i kat kao galerija s drvenim podom, a dodatni prostor u pravilu se dobivao dogradnjom novog trulla koji bi se s glavnim povezao niskim prolazom s lukom.

Trullo kružnog oblika obično se podizao kao pojedinačna građevina, a kada su se grupirali u skupine, tlocrt im je češće bio pravokutnog oblika.

Veći broj međusobno slobodno povezanih trulla naziva se trullaia, gdje su se uz građevine za stanovanje nalazile i nastambe za životinje zajedno formirajući niz manjih dvorišta i ograđenih vrtova i povrtnjaka koji su bili dostupni samo iz kuća.

Iako je gradnja ovog ili sličnog tipa u Apuliji bila prisutna i puno ranije, prvi trulli datiraju iz XVI. stoljeća kada su se raštrkana naselja postupno počela stapati u veće seoske zajednice.

Tako su nastali Monti i Aja Piccola u današnjem Alberobellu.

Sredinom XVI. stoljeća na lokalitetu Monti nalazilo se četrdesetak trulla, ali od početka XVII. stoljeća, nakon izgradnje mlina, pekare i gostionice, naselje se širi da bi krajem XVIII. stoljeća brojilo preko 3500 stanovnika.

Godine 1797. ukinuta je feudalna vlast i od tada gradnja novih trulla naglo opada.

Danas je Alberobello jedinstven između ostalog i zbog toga što su njegovi lokaliteti Monti i Aja Piccola jedini primjeri gdje je suhozidna arhitektura prerasla svoje prirodne, ruralne okvire i poprimila urbanu formu, sa svim odlikama koje određuju grad i ubraja ih se među najznačajnija i najbolje sačuvana trajno naseljena spontana urbana naselja u Europi.

Zbog svega su toga 1996. godine trulli u Alberobellu upisani u UNESCO-ov Popis svjetske baštine (World Heritage List) sa sljedećim obrazloženjem: “Lokalitet ima izvanrednu univerzalnu vrijednost kao izuzetan primjer građevinske konstrukcije nastale pomoću pretpovijesnih građevinskih tehnika koje su neokrnjene i djelotvorne dočekale suvremeni svijet.”

Autor: Suzana Dobrić Žaja

http://nova-akropola.hr

Rad s Osho tarot simbolima, jedna je od najučikovitijih metoda otkrivanja nesvjesnih (potisnutih) obrazaca, kroz 'razgovor' sa samim sobom...dokazano mojim dugogodišnjim radom kroz vlastito iskustvo i iskustvo ostalih sudionika!