NEMAČKA

   0 današnjem slobodnozidarskom stanju u Nemačkoj državi, ne može se ništa pozitivno reći, jer je sa nastupom nacionalsocijalističkog pokreta koji je konačno došao i na vlast, zabranjena svaka delatnost slobodnozidarskih loža. To znači, da danas u nemačkoj državi ne postoji slobodnozidarski pokret.
Radi toga se nećemo mnogo i opširno zadržavati na izlaganjima ranije posto'jećeg slobodnozidarskog rada, nego ćemo izneti samo najbitniie momente, koji nam stoje na raspoloženju, a koji će biti dovoljni da nas donekle obaveste a načinu na koji i vremenu, kada je slobodnozidarski pokret prodro u Nemačku.
   Kada je slobodnozidarski pokret iz Engleske prodro na nemačku teritoriju, u nemačkoj su već postojale slobodnozidarske lože pa šta više i velike lože. Medjusobna netrpeljivost je postala očigledna te je došlo do zabrane primanja članova i medjusobnog dodira ova dva, pod raznim okolnostima, nastala pokreta.
   Ipak, godine 1737 osnovana je na nemačkoj grudi prva engleska loža. koja je dobila ime »Absalon« i koja se nalazila u Hamburgu. Pokret je naglo napredovao, tako da se u nizu godina namnožio ne samo broj loža, nego i velikih loža. kote su skoro za svaku provinciju postale potrebne.
   Godine 1774 proglašena je velika loža, pod imenom »Kod tri zemaljske kugle«. Ova velika loža do konca 1932 godine imala je pod sobom 179 loža, sa oko 21.000 članova.
   Godine 1760, osnovana je nova veliko loža, koja se nazvala »Kod prijateljstva«. Ova velika loža imala je do konca 1932 godine pod sobom 108 loža sa oko 11.500 članova. Nalazila se u Hamburgu. Godine 1770 osnovana ie nova velika loža u Berlinu pod imenom »Nemačko-hrišćanski red«, koja je u godini 1932 brojala 177 loža sa preko 21.000 članova.
   Godine 1811 osnovana je »Velika hamburška loža« koja je do konca  1932 godine imala    54 lože sa  preko 5000 članova.
   Godine 1884 osnovana je velika loža koja je nazvana »Darmštadska velika slobodnozidarska loža kod sloge«. Ova je godine 1932 imala pod sobom 26 loža sa preko 3200 članova.
   Godine 1741 osnovana je »Velika saksonska loža« koja je godine 1932 dobila ime »Nemačko-hrišćanski saksonski red«. Ova velika loža imala je prilikom zabrane pod sobom 45 loža sa preko 7500 članova.   
   Godine 1810 osnovana je »Velika loža kod sunca« u Bavreuthu. koja je 1932 godine imala pod svojom upravom 45 loža sa preko 4000 članova.
   Godine 1924 osnovana je velika loža u Laipzigu pod imenom »Nemački bratski lanac«. Ova velika loža imala je godine 1932 pod svojom upravom 10 loža sa preko 1900 članova.
   Godine 1930 osnovana je velika loža pod imenom »Slobodnozidarski savez kod izlazećeg sunca«, koja je do 1933 godine imala pod svojom upravom i nadzorom 26 loža, sa preko 1200 članova.

NORVEŠKA

   Godine 1749 osnovana je na norveškom tlu u Christianiji prva slobodnozidarska loža, koja je nazvana »St. Olaus kod belog leoparda«. Posle ovoga nizale su se pojave novih loža tako, da je već godine 1870 omogućeno osnivanje prve velike provincijske lože. Slobodnozidarski pokret u Norveškoj ima danas dve velike lože, sa oko 25 učlanjenih loža i preko 1200 članova.

POLJSKA

   Počeci poljskog slobodnozidarskog pokreta padaju u godini 1832, kada je osnovana prva poljska loža. Napredovanje slobodnozidarskog pokreta stalno raste i već god. 1767 osnovana ie velika loža Poljske. Posle tog vremena nastaje promenljiva sreća, ali se stanje popravlja i već posle 1769 godine počinju osnivanja novih loža. Posle ovog vremena nastaju sve jači i stabilniji odnosi i osnivaju se nove velike lože. Godine 1821 kako u celoj Rusiji, tako isto i na teritoriji Poljske slobodnozidarski pokret je.bio_zabranjen i tom prilikom su mnoge lože rasturene ili su svojevoljno prestale da rade. Pored svega toga u pojedinim mestima su osnovane nove lože. medju koje spada i varšavska loža »Oslobodjenje«, koja je osnovana 1909 godine. Izmedju godine 1919 i 1920 osnovano je deset novih loža, koje su se ujedinile i na taj način je udaren temelj »Velikoj poljskoj nacionalnoj loži« koja ima oko 11 loža sa ukupno 300 članova.

RUMUNIJA

   Prva loža u Rumuniji bila je osnovana godine 1851 u Bukureštu, posle čega su neverovatno brzo osnivane nove lože u raznim mestima Rumunije. Već 1880 godine osnovana je prva velika loža pod imenom »Velika nacionalna loža Rumunije«. Razvoj rumunskog slobodnog zidarstva trajao je sve do godine 1914 kada je usled početka svetskog rata i u Rumuniji nastao zastoj u slobodnozidarskom radu. Posle rata je nastavljen rad,   ali dosta sporo. Tek 1922 godine oseća se malo poboljšanje u radu. Danas je u Rumuniji u dve velike lože učlanjeno oko 65 loža sa preko 5000 članova.

RUSIJA

   Slobodnozidarski pokret u Rusiji, došao je iz Engleske nekako oko 1722 godine. On se lepo razvijao i već godine 1731 osnovana je velika ruska loža. Slobodnozidarski pokret u Rusiji bio je promenljive sreće i vrlo često je zabranjen svaki rad. da bi se kasnije po ponovnom odobrenju nastavilo sa vrlo aktivnim sastancima. Zna se da je godine 1917 postojalo oko 17 loža. koje su odmah na početku proglasa Sovjetske Unije potpuno ugušene.

ŠPANIJA

   U Madridu je osnovana prva slobodnozidarska loža, koja je donesena iz Engleske u godini 1728. Već godine 1739 osnovana je velika loža Andaluzije„ Godine 1740 od strane Filipa V zabranjen je svaki rad slobodnih zidara u Španiji. Pored svega toga, pokret je u tajnosti napredovao. Ovo napredovanje je bilo vrlo teško, jer je inkvizicija stojala na putu slobodnom razvoju. Sreća slobodnih zidara menjala se iz časa u čas sve do 1898 godine, kada je ponovo osnovana jedna velika loža u Barceloni, koja je ostala aktivna sve do početka bratoubilačkog rata' od pre sedam meseci, za koje vreme nedostaju podaci.
Do početka španske revolucije, dakle do 1936 godine, Španija je imala dve velike lože i jedan veliki savet, koji su zajedno imali oko 135 loža, sa preko 4500 članova.

ŠKOTSKA

   Iako je moderan oblik slobodnog zidarstva, donesen u Škotsku iz Engleske nešto posle 1717 godine, zna se, da je u Škotskoj i pre toga postojao slobodnozidarski rad, odnosno da su postojale slobodnozidarske lože. Tako se zna da je jedna čuvena škotska loža »Mary-Chapel-Lodge« osnovana još 1599 godine.
   Škotska je u svom slobodnozidarskom pokretu i razvoju bila sretna, jer ona danas broji oko 1210 loža sa preko 90.000 članova.

ŠVAJCARSKA

   Nešto pre 1736 godine doprlo je slobodnozidarstvo iz Engleske na teritoriju Švajcarske. Obzirom na činjenicu, da je švajcarski narod sastavljen iz tri narodnosti i da se služi sa tri raznovrsna jezika, ni slobodnozidarske lože nisu mogle ostati neodvojene.
   Švajcarska velika loža zvana »Alpina« ima pod sobom pored svoje velike istorijske značajnosti samo 43 lože sa oko 5100 članova.

ŠVEDSKA

   Prva slobodnozidarska loža osnovana je u Švedskoj godine 1735 od strane grofa Axel    Ericsona.
Švedski slobodnozidarski pokret nije bogat u ložama, ali su lože same po sebi bogate po broju svojih članova, jer danas Švedska ima pod okriljem »Švedske zemaljske velike lože« čije je sedište u Stockholmu, 31 ložu sa 22000 članova.  

 IMENIK   SLAVNIH MASONA

ZNAMENITI LJUDI KAO SLOBODNI ZIDARI      Danas u celom svetu ima oko 5 miliona začlanjenih slobodnih zidara. Od toga broja samo na Ameriku otpada preko 50%, dok se ostatak deli na preostale kontinente izmedju kojih Evropa broji najviše pripadnika.
   Već u pogledu velikog broja pripadnika, slobodno zidarstvo daje jasno naslutiti, da u svome okrilju ima različitih ljudi kako u pogledu religije i političkih shvatanja, isto tako i u pogledu rasnih pripadnosti, a da je prema tome različitost i u pogledu profesije velika, nije potrebno naročito naglašavati.
   Ipak, da bi se pored razvoja, napretka i rasprostranjenosti masonstva dobio i pregled ličnosti iz istorije čovečanstva koji su pripadali masonstvu.ili su i danas začlanjeni u pojedinim ložama, navešćemo nekolko znamenitih ličnosti, sa najpotrebnijim podacima njihovog rodoslova ili delanja, kako bi se videlo, da je masonstvo u svome okrilju imalo mnogo raznolikosti u nizu svoga postojanja, iz čega se može povući zaključak: da li su pripadnici masonstva postali znameniti i slavni ljudi blagodareći začlanjavanju u redovima masonskih loža, ili su masonske lože postale znamenite nakon prilaženja slavnih ljudi njihovim  redovima.
   Svakako je interesantno napomenuti, da su pored slavnih državnika, vojskovodja, političara, masonstvu pripadali i mnogi umetnici iz redova vajara, književnika, muzičara, pesnika kao i naučnika iz drugih grana slobodnih profesija.
   Prema tome, mi ćemo ih spominjati po sledećem redu: 1. Državnici, vojskovodje i političari; 2. Književnici i umetnici; 3. Muzičari i kompozitori; 4. Naučnici i pronalazači.

 

DRŽAVNICI, POLITIČARI I VOJSKOVODJE:

 

ABD EL KADER

kabilski knez. Rodjen je 1807 godine kod Maškare. Od1832 godine vodio je rat protiv Francuza. 1847 godine pao u ropstvo koje je izdržavao sve do 1852, kada je u Brusi oslobodjen. Od 1855 godine živeo je u Damasku. Umro je 1883 godine. U redove masona primi jen 1864 godine u Alexandriji.
Čuven je po odgovoru na postavljena pitanja, u loži.

ANBRASSY GYULA GROF

austrougarski državnik. Rodjen je 1823 godine u Zemplenu. Uzeo je vidnog učešća u madjarskom ustanku godine 1848/9. Zbog učešća u ustanku 1850 godine osudjen je na smrt, ali je 1860 godine pomilovan. Umro je 1890 godine u Bolosci kod Rijeke. U redove masona primijeti je 1854 u Parizu u ložu »Mont-Sinai«.

BEAUHARNAIS EUGEN

markiz, sin vikonta od Beauharnaisa Alexandra I Napoleonov rodjak po majci, koja se preudala za Napoleona. Rodjen je 1781. Umro je 1824 godine. Bio je veliki majstor Italije i Milana.

BLUM ROBERT

nemački agitator i političar. Rodjen je 1807 godine u Kolnu. U frankfurtskom parlamentu bio je poznat kao vodja levičara. Zbog sudelovanja u bečkom ustanku od strane vojnog suda osudjen je na smrt.
Smrtna presuda je izvršena u Brigittenau 1848 godine. U masonsku ložu je primljen 1836 godine u Leipzigu.

BLUCHER VON WAHLSTADT GEBHARD

Rodjen je 1742 godine. Stupio u ložu 1782 godine u Stargardu. Bio je veliki majstor lože »Kod tri grede« u Munsteru. Umro je 1819 godine.

BONAPARTA  JOSIF

stariji sin Šarla Marie. Rodjen je 1768 u Corteu. 1798 godine postaje poslanik u Rimu. 1806 godine postaje kralj Napulja. Već 1808 godine proglasio se za kralja Španije, ali ga Španjolci dočekuju sa oružjem u rukama i posle pada Vittorie 1813 godine spašava se bekstvom. Umro je 1844 godine u Florenci. Napisao je mnogo memoara i pisama. U redove masona primljen je 1799 godine.

BONAPARTA LUCIEN

mladji sin Šarla Marie. Rodjen je u Ajaccou 1775 godine. 1799 godine postao je ministar unutrašnjih poslova. Od 1810 do 1814 godine bio je poslanik u Engleskoj. U ložu je primljen za vreme svoga boravka u Engleskoj. Umro je 1840 godine u gradu Viterbo.

BONAPARTA LUDVIG

kralj Holandije. Rodjen je 1778 godine u Konnetabelu. Stupio na presto 1806 godine. Abdicirao 1810 godine, posle čega je živeo u inostranstvu .pod imenom grof od St. Leu. Umro je 1846 godine u Livornu. U redove masona stupio godine 1808.

BONAPARTA JEROME

kralj Westfala. Rodjen je 1784 godine u Ajacciou. Do 1807 godine pomorski viceadmiral, kada je proglašen za kralja. Umro je 1860 godine, u blizini Pariza kao prestolonaslednik. 1850 godine primljen je u jednu parišku ložul

BONAPARTA MURAT

šogor Napoleona I, kralj od Napulja, bio je takodje
začlanjen u redovima slobodnih zidara.   

BOREL EUGEN

švajcarski drž. savetnik i političar. Bio je slobodan zidar.

BOYEN LEOPOLD, von

pruski general i ministar vojni. Rodjen je 1771 godine u Kreutzburgu, istočna Pruska. Umro je 1848 godine kao feldmaršal. Primljen je u redove masona i 1808 godine u Konigsbergu.

CAMBACERES J. J. REGIS

hercog od Parme, francuski državnik. Rodjen je 1753 godine u Montpellieru. 1798 naimenovan je za ministra pravde. Umro je 1824 u Parizu. Bio je veliki majstor lože »Grand Orient de France«.

CAPELLO GIOVANNI

general italijanske vojske. Zbog pripadanja slobodnozidarskom pokretu, od strane fašističkog režima gonjen.

CLEMENS AUGUST

Knez od Kolna. Osnivač reda Mops. Čuven u redovima slobodnih zidara.

CREMIEUX  ISAAC ADOLPH

francuski pravnik i državnik. Rodjen je 1796 godine u Nimesu. Od 1848 do 1851 bio je član provizorne vlade.     1870 naimenovan je za ministra pravde. Umro je 1860 godine u Parizu. Osnivač Alliance Israelite. lzmedju 1860 i 1880 bio je veliki zapovednik Supreme Conseila.

CRISPI FRANCESKO

italijanski državnik. Rodjen je 1819 godine u Riberi na Siciliji. 1848 godine sudelovao je u sicilijanskoj revolucji, a godine 1860 uzeo je učešća u garibaldijevoj ekspediciji. 1877 godine postavljen je za ministra unutrašnjih poslova, a krajem 1887 godine postaje pretsednik vlade. Umro je 1901 godine.
Bio je takodje slobodan zidar. U redove masona dospeo putem Garibaldia.

DANTON GEORGES

francuski revolucionar i političar. Rodjen je 1759 godine u Arcis-su-Aube. 1792 godine postao je ministar pravde. 1894 godine bio je pogubljen giljotiniranjem. Primljen je za masona godine 1781 u Filadeliiji.

FRANKLIN BENJAMIN

političar i pronalazač. Rodjen je 1706 godine u Bostonu. 1778 bio je opunomoćeni ministar u Parizu. Od 1884 do 1888 godine bio je pretsednik kongresa u PensilvanijL Pronalazač gromobrana. Pripadao je slobodnom zidarstvu.

FREY EMIL

švajcarski političar. Rodjen je godine 1838 u Arlesheirnu. Umro je 1922 godine. Za vreme svoje političke delatnosti bio je poslanik u Americi, pretsednik švajcarske vlade, šef vojnog departrhana i šef internacionalnog telegrafskog biroa.    Godine 1872 primljen je u baselsku slobodnozidarsku ložu: »Prijateljstvo i stalnost«.   

FURRER JONAS

švajcarski političar, liberalista, Rodjen je godine 1805 u Winterhuru. U nekoliko mahova je biran za pretsednika vlade. Umro je godine 1861 u Ragazu. Bio je član stobodnozidarske lože u Winterhuru čije je ime bilo: »Bagrem«.

GAMBETTA LEON MICHEL

francuski državljanin. Rodjen 1838 u Cahorsu. Protivnik drugog carstva. 1870 godine ministar unutrašnjih poslova. Umro je 1882 u Ville-d'Avray kod Pariza. Bio je pripadnik jedne lože u Marseillu.

GARIBALDI GUISEPPE

italijanski patriota i general. Rodio se 1807 godine u Nizzi. 1860 godine pokorio je Siciliju. Umro je 1882 godine u Capreri. 1864 godine postao je veliki majstor Italije.

GARFIELD JAMES ABRAHAM

pretsednik sjedinjenih država Amerike. Rodjen je 1831 godine u Orangeu u državi Ohio. Poznat je i kao general iz nekoliko ratova. 1881 godine postao je pretsednik S. D.A. Umro je 1881 godine od zadobivene rane. Pripadao je redu slobodnih zidara.

HABSBURG: NADVOJVODA  JOVAN

pripadao je jednoj engleskoj loži.

HARDENBERG RARL AUGUST

pruski knez i državnik. Rodjen je 1750 godine u Essenredeu.   1797 postao je pretsednikom pruske
vlade. 1810 godine postaje državni, kancelar. Umro je 1822 godine u Djenovi. 1778 godine, postao je majstor u loži »Kod belog konja« u Hanoveru.

HARCING WARREN G.

pretsednik sjedinjenih država Amerike. Rodjen je 1865 godine u gradu Corsika u državi Ohio. Umro je 1923 godine u S. Francisku. Poznat je kao slobodan zidar i član jedne lože u S. Francisku.

HARRISON WILLIAM HENRY

pretsednik sjedinjenih država Amerike. Rodjen je 1773 godine u Berkeleyu u Virginiji. 1841 godine izabran za. pretsednika, ali je iste godine umro. Pripadao je redu Slobodnih zidara.

KAUNITZ WENZEL ANTON

knez i državnik. Rodjen je 1711 godine u Beču. 1753 godine postao je državni kancelar. Umro je 1794 godine. Pripadao je bečkoj loži »Kod tri topa«. Njegova tri sina pripadali su takodje pojedinim ložama.

KEITH LORD JAKOB

pruski maršal. Rodjen 1698 godine u Škotskoj. Poginuo je 1758 godine. Bio je majstor severnih nemačkih velikih loža.

KITCHENER HORATIO HERBERT   VISCOUNT

engleski maršal. Rodjen je 1850 godine u irskoj grafoviji Kerry. Znamenit diplomata. Ministar Engleske vojske u godini 1914. Godine 1916 udavio se zajedno sa brodom »Hampfhire«, Visoki časnik engleske velike lože.

- nastavlja se -