KOMUNIZAM

Komunizam, Kommunismus, Communism, Communisme, Kommunizm, Comunismo, Communismi

Komunizam potiče od latinske reči Communis, što znači "zajednički" ili "pripada svima". Ideja komunizma ima dugu istoriju i pre Marksa i Engelsa. U antičkoj Grčkoj, ova ideja je bila povezana sa mitom o zlatnom dobu čovječanstva, o vremenu pre nastanka privatnog vlasništva, kada je društvo živjelo u potpunoj harmoniji. Kritike ideja privatnog vlasništva postoje kroz čitav ljudski rod i nastavljaju se u eri prosvećenosti u 18. veku kroz dela takvih umova kao što je, na primer, Žan-Žak Ruso. Termin "komunizam" često se koristio da bi se označili politički i ekonomski režimi u kojima vladaju komunističke partije, koje su tvrdile da su oličenje diktature proletarijata. Marks je smatrao da će posle robovlasničkog, feudalnog i kapitalističkog društva (koja su društva nejednakosti) sledeći stepen društvene evolucije biti komunizam, društvo ukidanja privatne svojine, ukidanja otuđenja, eksploatacije čovjeka, društvo konačnog oslobađanja čovjeka.

Kao i ostali socijalisti, Marks i Engels predskazivali su kraj kapitalizma i svih sistema u kojima su, po njima, radnici eksploatisani. Ali dok su raniji socijalisti, njihovi prethodnici, bili naklonjeni dugoročnim društvenim reformama, Marks i Engels su vjerovali da je svetska revolucija neminovna i da se samo tako može ući u socijalizam.

Iako, danas, izgleda da je komunizam pobeđen, ipak, oko četvrtine svetskog stanovništva još živi u komunističkim državama, najviše u Narodnoj Republici Kini.

Teorijski komunizam-marksizam ima brojne kritičare. Kritika komunizma se mogu podjeliti u dve široke grupe: one koje se tiču samog komunizma u praksi koja se ogleda kroz komunističke države 20. veka, kao i one koje se tiču same komunističke ideje, principa i teorije.

Najvažniji kritičaru iz prve grupe, u današnje vreme su predstavnici liberalnog mišljenja (teorije koje polaze od liberalnog kapitalizma kao vrhunca društvenih odnosa), zasnivaju svoje kritike na verovanju da je intervencija države smanjuje financijsku inicijativnost i preduzimljivost, što rezultuje nemotivisanom, neefikasnom i beskorisnom radnom snagom.

Kritikom komunizma bavili su se mnogi pisci i politički aktiviisti kao što su disidenti iz sovjetskog bloka Aleksandar Solženjicin i Vaclav Havel; društveni teoretičari Hana Arent, Remon Aron, Ralf Darendorf, Simor Martin Lipset i Karl Vitfogel. Neki kao Kurtoa, u svojoj kritici idi tako daleko da sve pojave kršenja ljudskih prava, kao i procenjene desetina miliona mrtvih tokom 20. veka pripisuju komunističkim režimima u tim državama. Neki autori i vladavinu Staljina, Mao Cedunga i Pol Pota u Sovjetskom Savezu, Kini i Kambodži uzimaju kao ključni srgument protiv marksizma.

U današnje vreme, ideje komunizma kao da dobijaju neke nova značenja i sledbenike. Postalo je sasvim jasno da liberalni kapitalizam u kome sada živimo ne može pomoći pojedincu, čoveku da prevaziđe otuđenje kojim je okružen. Svetska ekonomska kriza dovodi čovečanstvo do zida. Više nema odgovora na važna pitanja. Pohlepa je postala važnija nego ljudski životi i sudbine. Kapitalizam je, po mnogima, samodestruktivan sistem organizacije društva.

I pored brojnih kritika, teorija komunizma je, izgleda, ostala jedina koja može da ponudi odgovore koji se tiču budućnosti čovečanstva.

----------------------------

ČETVRTI MEĐUNARODNI BIJENALE EX LIBRIS 2012 "KOMUNIZAM, organizuje Istoriski arhiv iz Pančeva.

ISTORISKI ARHIV U PANČEVU
NEMANJINA 7.
26000 PANČEVO, SRBIJA

------------
Telephone: ++381 13 317344
Fax: ++381 13 317344
E-mail: arhivp@panet.rs
http://www.arcivexlibris.org.rs
http://www.arhivpancevo.org.rs
Za organizatora Četvrtog međunarodnog bijenala EX LIBRIS
Milan Jakšić, jaksa@panet.rs
-------------

lp, boro

http://budan.blog.hr/