SIMBOLI SNA

Simboli sna izraz su simbolotvornc funkcije psihe. U simbolima sna odigrava se spajanje psihičke energije sa likovima iz slika i radnjama u snovima. Afekti, emocije, i osećanja prevode se pomoću simbola sna u svest i time postaju pristupačni za razjašnjenje i obradu. Ovu simbolotvornu funkciju psihe Jung jc zbog prevođenja psihičke energije iz nesvesnog u svest nazvao i "transcendcntnom funkcijom". To Jungu, simbolotvorna funkcija snova nc služi samo za prevođenje životne energije iz nesvesnog u svest i time za omogućavanje razvoja i rasta ličnosti, nego nas ona ujedno povezuje sa našim porcklom i sa istorijom razvoja čovečanstva. Stoga u simbolima sna nisu samo sačuvana individualna životna iskustva, nego često i saznanja iz istorije čovečanstva, pohranjena u kolek-tivnom nesvesnom (1).

Dok simboli sna iz ove oblasti i arhetipski simboli imaju srazmerno postojano značenje, kod individualne simbolike sna bezuslovno bi trebalo voditi računa o stanju svesti snevača i njegovim iskustvima koja su doprinela specifičnom oblikovanju lične simbolike snova (2).

0 višestrukoj funkciji simbola sna II. Dikman daje sledeći rezime:

1. Simbol sna je nosilac značenja koje spontano nastaje u nesvesnom i koje optimalno izražava relativno nepoznat sadržaj. On prenosi nevidljivi, instinktivni svet nagona u očiglednu sliku. On sc može približiti svesti, naslutiti u svom smislu i delimično integrisati u Ja. Ako se u svom značenju potpuno obuhvati i asimiluje, onda kao živi simbol postaje suvišan, gubi svoj karakter simbola i prelazi u znak, u alegoriju ili u određeni sadržaj svesti.

2. Simbol sna je transformator psihičke energije, kojim sc libido iz jedne oblasti doživljavanja prevodi u drugu.

3. On poseduje sintetičku funkciju, budući da može da u jednoj slici objedini nespojive suprotnosti i tako odnos suprotnosti između svesti i nesvesnog dovede do sinteze.

4. On dovodi do žive veze između Ja i nesvesnog, ako ga svest prihvata. Iz sposobnosti psihe da obrazuje simbole integrisanjem nesvesnih sadržaja u svest, nastaje transcendentna funkcija koja dovodi u vezu protivrečne suprotnosti potreba Sopstva i Ega. (Psvchologie des 20. Jh., Kindlcr, tom III, 2, str. 871) 155 (1)

Simbolotvorna funkcija naših snova je pokušaj da se prvobitni duh čoveka dovede u "naprednu," diferenciranu svest gde on nikada ranije nije obitavao, zbog čega nikada i nije mogao da sc podvrgne kritičkom samoposmatranju. Jer u davnoprošlim vremenima cela ljudska ličnost sastojala sc iz tog prvobitnog duha. Kada sc razvila svest, svesni duh je izgubio kontakt sa jednim delom primitivne psihičke energije. A svesni duh nikada nije poznavao prvobitni duh, jer je on odbačen prilikom razvoja njegove veoma diferencirane svesti, koja bi ga jedino mogla prepoznati.

Verovatno je ono što nazivamo nesvesnim sačuvalo primitivne odlike koje su činile sastavni deo prvobitnog duha. Simboli sna stalno uspostavljaju odnose sa ovim obeležjima kao da to nesvesno pokušava da ponovo povrati sve ono čega se duh oslobodio tokom svog razvoja -iluzije, fantazije, arhaični način mišljenja, osnovne instinkte itd. (Der Mensch umi seine Symbule, str. 98).

(2) Kao što jc za tumačenje snova potrebno precizno po-znavanje dotičnog stanja svesti, isto tako je važno da sc u pogledu simbolike sna uzmu u obzir filozofska, religiozna i moralna uverenja svesti. Praktično je mnogo preporučljivi je da se simbolika snova ne posmatra semiotički, tj. ne kao znak ili simptom postojanog karaktera, nego kao stvaran simbol, tj. kao izraz sadržaja koji u svesti još nije spoznan i pojmovno formulisan i uz to kao relativan prema dotičnom stanju svesti. Kažem kako jvpruhlično preporučjivo da se tako postupi, jer teorijski gledano, postoje relativno ustaljeni simboli, pri čijem sc tumačenju čovek najstrožije mora čuvati njihovog povezivanja sa sadržajno poznatim i pojmovno formulisanim stvarima. Kad ne bi bilo takvih relativno ustaljenih simbola, to se onda ne bi moglo ništa zaključiti o strukturi nesvesnog, jer onda ne bi postojalo ništa što bi sc nekako dalo zadržati i označiti. (GW 16, § 339)